PŁYTA OBORNIKOWA - GNOJOWNIA

W gospodarstwach, w których zwierzęta utrzymywane są w systemie ściółkowym, konieczna jest odpowiednio zaprojektowana płyta do składowania obornika oraz zbiornik na gnojówkę.
PŁYTY OBORNIKOWE - WYMAGANE PRAWEM WYPOSAŻENIM GOSPODARSTW ROLNYCH
Płyty obornikowe są niezbędnym, wymaganym prawem wyposażeniem wszystkich gospodarstw rolnych prowadzących chów ściółkowy. Pomimo, iż w ustawie z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147, poz. 1033) brak jest jasno sprecyzowanej definicji określającej pojęcie „płyta obornikowa” w obowiązujących przepisach prawa jest mowa o tym jakie cechy powinno spełniać urządzenie służące do przechowywania nawozów naturalnych innych niż gnojówka i gnojowica. Z art. 25 ust. 2 ww. ustawy wynika, iż podmioty które gromadzą nawozy naturalne, powinny je przechowywać na nieprzepuszczalnych płytach zabezpieczonych w taki sposób, aby wycieki nie przedostawały się do gruntu. Jednocześnie treść przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997 r., w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 132, poz. 877), a w szczególności § 29 tego rozporządzenia wskazuje, iż „płyta do składowania obornika powinna mieć dno i ściany nieprzepuszczalne”, co w rzeczywistości zabezpiecza przed wyciekami do gruntu. Treść przytoczonych przepisów jest zbieżna, a więc można przyjąć, iż definiuje obowiązujące wymogi jakie powinna spełniać „płyta obornikowa”. Ww. przepisy zostały sformułowane w taki sposób, iż nie narzucają materiałów z jakich powinna być wykonana taka płyta. Zatem dopuszczalnym jest zastosowanie różnych technologii wykonania płyty obornikowej, gwarantujących spełnienie wymagań określonych przepisami prawa, z wykorzystaniem poza tradycyjnymi materiałami jak na przykład beton, innych materiałów np. odpowiednich tworzyw sztucznych.
USYTUOWANIE PŁYTY GNOJOWEJ W GOSPODARSTWIE ROLNYM
Miejsce składowania nawozu naturalnego określa się indywidualnie dla każdego gospodarstwa rolnego z uwzględnieniem położenia istniejących budynków. Usytuowanie gnojowni określają szczegółowe przepisy mające na celu zapobieganie zanieczyszczeniom wód gruntowych i powierzchniowych, zgodnie z nimi miejsca gromadzenia nawozów naturalnych muszą być oddalone o co najmniej 15 m od studni w zagrodzie. Brane są także pod uwagę ryzyko zatrucia paszy lub ziarna, składowanych w innych magazynach oraz odległość od najbliższych sąsiednich budynków.


Gnojownię należy zlokalizować w obrębie zagrody. Zaleca się zaprojektowanie płyty obornikowej w bliskiej odległości od budynku inwentarskiego, aby ułatwić usuwanie z niego obornika i formowanie pryzmy za pomocą odpowiedniego sprzętu (np. ładowarki czołowej, ładowarki chwytakowej lub zgarniacza obornika). Kształt i rozmiary płyty obornikowej należy dostosować do wymiarów sprzętu, tak by ograniczyć lub całkowicie wyeliminować pracę ręczną. Wybierając miejsce składowania obornika i gnojówki, należy uwzględnić także sposób ich późniejszego usuwania. Trzeba wytyczyć możliwie prostą i jak najkrótszą trasę przemieszczania obornika z budynku inwentarskiego na płytę i z płyty na pole. Drogę dojazdową do płyty obornikowej i zbiornika najlepiej poprowadzić wokół gnojowni. Nie warto jednak budować gnojowni w okolicach skrzyżowań dróg wewnętrznych w gospodarstwie. Dobrze jest, zapewnić swobodny dostęp do magazynu różnym środkom transportu, takim jak ładowarka czy ciągnik z przyczepą, uwzględnić ewentualny spadek terenu i ulokować płytę na równi z terenem lub tylko nieco powyżej (by próg najazdowy nie był za wysoki). Do płyty obornikowej, usytuowanej w zagłębieniu terenu, będzie napływała woda deszczowa, zapełniając tym samym zbiornik na gnojówkę. Należy także pamiętać o zapewnieniu odpływu wody deszczowej lub roztopowej, która przesączając się przez pryzmę obornikową, tworzy tzw. wody gnojowe. Muszą one spływać do zbiornika, inaczej będą rozlewać się wokół płyty. Dobrze, jeśli miejsce magazynowania obornika będzie osłonięte od wiatru i promieni słonecznych, które wysuszają nawóz (staje się zbyt suchy, co utrudnia proces fermentacji). Należy także pamiętać, iż płyt obornikowych nie wolno lokalizować pod liniami wysokiego napięcia. W Polsce przeważają wiatry południowo--zachodnle. Dlatego, aby zmniejszyć uciążliwość spowodowaną odorem, jaki wydziela nawóz, płyta obornikowa i zbiornik z gnojówką powinny znajdować się w północnej lub północno--wschodniej części gospodarstwa.

KALKULATOR NIEZBĘDNEJ MINIMALNEJ POWIERZCHNI PŁYTY GNOJOWEJ
Przy obliczaniu powierzchni płyt gnojowych niezbędna jest znajomość ilości produkowanego obornika, wysokości układania pryzmy obornika na płycie (przeważnie ok. 2,0 m), czasu przechowywania obornika (minimum około 6 miesięcy). Masa objętościowa obornika wynosi 600-1000 kg/m3, przeciętnie ok. 800 kg/m3, a jego objętość zależy od zawartości w nim wody, stopnia ugniecenia i czasu przechowywania. W celu obliczenia wymaganej powierzchni płyty obornikowej w danym gospodarstwie, należy przeliczyć posiadaną ilość zwierząt na DJP i pomnożyć tę liczbę (DJP) przez wymagany wskaźnik po­wierzchni płyty obornikowej wynoszący 3,5 m2 na 1 DJP.
PRZYKŁADY ZREALIZOWANYCH PŁYT GNOJOWYCH